A ESPERANZA DO CRISTIÁN

Hai xa bastantes anos, cun convencemento que medraba de día en día, escribín: espérao todo de Xesús: ti non tes nada, non vales nada, non podes nada. El obrará, se nel te abandonas¹. Pasou tempo, e aquela convicción miña fíxose máis robusta, máis fonda. Vin, en moitas vidas, que a esperanza en Deus acende marabillosas fogueiras de amor, cun lume que mantén latexante o corazón, sen desánimos, sen decaementos, aínda que ao longo do camiño se sufra, e ás veces súfrase de veras.

Mentres lía o texto da Epístola da Misa, conmovinme, e imaxino que vos sucedeu a vós outro tanto. Comprendía que Deus nos axudaba, coas palabras do Apóstolo, a contemplar o urdido divino das tres virtudes teologais, que compoñen á armazón sobre a que se tece a auténtica existencia do home cristián, da muller cristiá.

Oíde de novo a san Paulo: xustificados pola fe, manteñamos a paz con Deus, mediante o Noso Señor Xesucristo, por quen, en virtude da fe, temos cabida nesta graza, na que permanecemos firmes e gloriámonos coa esperanza da gloria dos fillos de Deus. Mais non nos gloriamos só nisto; gozámonos tamén nas tribulacións, sabendo que a tribulación exercita a paciencia, a paciencia serve á proba, e a proba á esperanza; esperanza que non defrauda, porque a caridade de Deus foi espallada nos nosos corazóns por medio do Espírito Santo².

Aquí, na presenza de Deus, que nos preside desde o Sagrario —como fortalece esta proximidade real de Xesús!—, imos meditar hoxe acerca deste suave don de Deus, a esperanza, que colma as nosas almas de ledicia, spe gaudentes³, gozosos, —porque se somos fieis— agárdanos o Amor infinito.

Non esquezamos xamais que para todos —para cada un de nós, polo tanto— só hai dous modos de estar na terra: vívese vida divina, loitando para agradar a Deus; ou se vive vida animal, máis ou menos humanamente ilustrada, cando se prescinde del. Nunca lles outorguei demasiado peso aos santóns que alardean de non ser crentes: quéroos moi de veras como a todos os homes, os meus irmáns; admiro a súa boa vontade, que en determinados aspectos se pode mostrar heroica, pero compadézoos, porque teñen a enorme desgraza de que lles fal-ta a luz e a calor de Deus, e a inefable ledicia da esperanza teologal.

Un cristián sincero, coherente coa súa fe, non actúa máis que cara a Deus, con visión sobrenatural; traballa neste mun-do, ao que ama apaixonadamente, metido nos afáns da terra, coa mirada no Ceo. Confírmanolo san Paulo: quae sursum sunt quaerite; buscade as cousas dearriba, onde Cristo está sentado á destra de Deus; saboreade as cousas do Ceo, non as da terra. Porque mortos estades xa –ao que é mundano, polo Bautismo–, e a vosa vida está escondida con Cristo en Deus⁴.

Esperanzas terreas e esperanza cristiá

Con monótona cadencia sae da boca de moitos o ritornello, xa tan manido, de que a esperanza é o derradeiro que se perde; como se a esperanza fose unha amarradoira para seguir deambulando sen complicacións, sen inquietudes de conciencia; ou como se fose un expediente que permitise aprazar sine die a oportuna rectificación da conduta, a loita por acadar metas nobres e, sobre todo, a fin suprema de unirnos con Deus.

Eu diría que ese é o camiño para confundir a esperanza coa comodidade. No fondo, non hai ansias de acadar un verdadeiro ben, nin espiritual, nin material lexítimo; a pretensión máis alta dalgúns limítase a esquivar o que podería alterar a tranquilidade —aparente— dunha existencia mediocre. Cunha alma tímida, encollida, preguiceira, a criatura énchese de sutís egoísmos e confórmase con que os días, os anos, transcorran sine spe nec metu, sen aspiracións que esixan esforzos, sen os desacougos da pelexa: o que importa é evitar o risco do desaire e das bagoas. Que lonxe se está de obter algo, cando se malogrou o desexo de posuílo, por temor ás esixencias que comporta a súa conquista!

Non falta tampouco a actitude superficial dos que –incluso con visos de afectada cultura ou de ciencia– compoñen coa esperanza poesía fácil. Incapaces de enfrontarse sinceramente coa súa intimidade e de decidirse polo ben, limitan a esperanza a unha ilusión, a un soño utópico, ao simple consolo ante as congoxas dunha vida difícil. A esperanza —falsa esperanza!— trócase para estes nunha frívola veleidade, que non conduce a nada.

Mais se abundan os temerosos e os frívolos, nesta terra nosa moitos homes rectos, impulsados por un nobre ideal —malia que sen motivos sobrenaturais, por filantropía—, afrontan toda clase de privacións e gástanse xenerosamente en servir os outros, en axudalos nos seus sufrimentos ou nas súas dificultades. Síntome sempre movido a respectar, e mesmo a admirar a tenacidade de quen traballa decididamente por un ideal limpo. Non obstante, considero unha obriga miña lembrar que todo o que iniciamos aquí, se é empresa exclusivamente nosa, nace co selo da caducidade. Meditade as palabras da Escritura: contemplei todo canto fixeran as miñas mans e todos os afáns que tiven ao facelo, e vin que todo era vaidade e apacentarse de vento, que non hai proveito ningún debaixo do sol ⁵.

Esta precariedade non abafa a esperanza. Pola contra, cando recoñecemos as pequeneces e a continxencia das iniciativas terreas, ese traballo ábrese á auténtica esperanza, que eleva todo o humano quefacer e convérteo en lugar de encontro con Deus. Aluméase deste xeito esa tarefa cunha luz perenne, que arreda as tebras das desilusións. Mais se transformamos os proxectos temporais en metas absolutas, cancelando do horizonte a morada eterna e o fin para o que fomos creados —amar e loar o Señor, e posuílo despois no Ceo—, os máis brillantes intentos viran en traizóns, e mesmo en vehículo para envilecer as criaturas. Lembrade a sincera e famosa exclamación de santo Agostiño, que experimentara tantas amarguras mentres descoñecía a Deus, e buscaba fóra del a felicidade: «creástesnos, Señor, para ser teus, e o noso corazón está inquedo ata que descanse en Ti!»⁶. Poida que non exista nada máis tráxico na vida dos homes que os enganos padecidos pola corrupción ou pola falsificación da esperanza, presentada cunha perspectiva que non ten como obxecto o Amor que sacia sen fartar.

A min, e desexo que a vós vos suceda o mesmo, a seguridade de sentirme —de saberme— fillo de Deus éncheme de verdadeira esperanza que, por ser virtude sobrenatural, ao infundirse nas criaturas acomódase á nosa natureza, e tamén é virtude humana. Estou feliz coa certeza do Ceo que acadaremos, se permanecemos fieis ata o final; coa dita que nos chegará, quoniam bonus⁷, porque o meu Deus é bo e é infinita a súa misericordia. Esta convicción incítame a comprender que só o que está marcado pola pegada de Deus revela o sinal indeleble da eternidade, e o seu valor é imperecedoiro. Por iso, a esperanza non me afasta das cousas da terra, senón que me achega a esas realidades dun xeito novo, cristián, que trata de  descubrir en todo a relación da natureza, caída, con Deus Creador e con Deus Redentor.

En que esperar

Poida que máis dun se pregunte: os cristiáns, en que debemos esperar?, porque o mundo nos ofrece moitos bens, ape-tecibles para este corazón noso, que reclama felicidade e persegue con ansias o amor. Ademais, queremos sementar a paz e a alegría a mans cheas, non nos quedamos satisfeitos co logro dunha prosperidade persoal, e procuramos que estean contentos todos os que nos arrodean.

Por desgraza, algúns, cunha visión digna pero chata, con ideais exclusivamente caducos e fugaces, esquecen que os anhelos do cristián se deben orientar cara os cumes máis elevados: infinitos. Interésanos o Amor mesmo de Deus, gozalo plenamente, cun gozo sen fin. Temos comprobado, de tantos xeitos, que o de aquí abaixo pasará para todos, cando este mundo acabe: e xa antes, para cada un, coa morte, porque non acompañan as riquezas nin os honores ao sepulcro. Por iso, coas ás da esperanza, que anima os nosos corazóns a levantarse ata Deus, temos aprendido a rezar: in te Domine speravi, non confundar in aeternum⁸, espero en Ti, Señor, para que me dirixas coas túas mans agora e en todo momento, polos séculos dos séculos.

Non nos creou o Señor para constituír aquí unha Cidade definitiva⁹, porque «este mundo é o camiño para o outro, que é morada sen pesar»¹⁰. Non obstante, os fillos de Deus non nos debemos desentender das actividades terreas, nas que nos colo-ca o Señor para santificalas, para impregnalas da nosa fe bendita, a única que trae verdadeira paz, ledicia auténtica ás almas e aos distintos ambientes. Esta foi a miña predicación constante desde 1928: urxe cristianizar a sociedade; levar a todos os estratos desta humanidade nosa o sentido sobrenatural, de modo que uns e outros nos empeñemos en elevar á orde da graza o quefacer diario, a profesión ou oficio. Deste xeito, todas as ocupacións humanas se alumearán cunha esperanza nova, que transcende o tempo e a caducidade do mundano.

Polo Bautismo, somos portadores da palabra de Cristo, que serena, que acende e acouga as conciencias feridas. E para que o Señor actúe en nós e a través de nós, temos que lle dicir que estamos dispostos a loitar cada xornada, aínda que nos vexamos febles e inútiles, aínda que percibamos o peso inmenso das miserias persoais e da propia persoal debilidade. Temos que lle repetir que confiamos nel, na súa axuda: se é preciso, como Abraham, contra toda esperanza¹¹. Así, traballaremos con  renovado empeño, e ensinarémoslle á xente a reaccionar con serenidade, libres de odios, de receos, de ignorancias, de incomprensións, de pesimismos, porque Deus todo o pode.

Alí onde nos atopemos, exhórtanos o Señor: vela! Alimentemos nas nosas conciencias, ante esa petición de Deus, os de sexos esperanzados de santidade, con obras. Dáme, meu fillo, o teu corazón¹², suxírenos ao oído. Déixate de construír castelos coa fantasía, decídete a abrir a túa alma a Deus, pois exclusivamente no Señor atoparás fundamento real para a túa esperanza e para facer o ben aos demais. Cando non se loita consigo mesmo, cando non se rexeitan terminantemente os inimigos que están dentro da cidadela interior —o orgullo, a envexa, a concupiscencia da carne e dos ollos, a autosuficiencia, a atolada avidez de libertinaxe—, cando non existe esa pelexa interior, os máis nobres ideais agóstanse como a flor do feo, que ao saír o sol ardente, seca a herba, cae a flor, e remata a súa vistosa fermosura¹³. Despois, na menor rañura agromarán o desalento e a tristeza, como unha planta danosa e invasora.

Non se conforma Xesús cun asentimento con titubeos. Pretende, ten dereito a que camiñemos con enteireza, sen concesións ante as dificultades. Esixe pasos firmes, concretos; xa que, de ordinario, os propósitos xerais serven para pouco. Eses propósitos tan pouco delineados parécenme ilusións falaces, que intentan acalar as chamadas divinas que percibe o corazón; fogos fatuos, que non queiman nin dan calor, e que desaparecen coa mesma fugacidade coa que xurdiron.

Por iso, convencereime de que as túas intencións para acadar a meta son sinceras, se che veo marchar con determinación. Obra o ben, revisando as túas actitudes ordinarias ante a ocupación de cada instante; practica a xustiza, precisamente nos ámbitos que frecuentas, aínda que te dobres pola fatiga; fomenta a felicidade dos que te arrodean, servindo aos outros con alegría no lugar do teu traballo, con esforzo para rematalo coa maior perfección posible, coa túa comprensión, co teu sorriso, coa túa actitude cristiá. E todo, por Deus, co pensamento na súa gloria, coa mirada alta, anhelando a Patria definitiva, que só esa fin paga a pena.

Todo o podo

Se non loitas, non me digas que te intentas identificar máis con Cristo, coñecelo, amalo. Cando emprendemos o camiño real de seguir a Cristo, de portármonos como fillos de Deus, non se nos agocha o que nos agarda: a Santa Cruz, que temos que contemplar como o punto central onde se apoia a nosa esperanza de unirnos ao Señor.

Anticípoche que este programa non resulta unha empresa cómoda; que vivir ao xeito que sinala o Señor supón esforzo. Léovos a enumeración do Apóstolo, cando refire as súas peripecias e os seus sufrimentos por cumprir a vontade de Xesús: cinco veces recibín dos xudeus corenta azoutes menos un. Tres veces fun azoutado con varas; unha vez apedrado; tres veces naufraguei; estiven unha noite e un día afundido no mar de fóra. En  viaxes, moitas veces, perigos de ríos, perigos de ladróns, peri-gos dos da miña nación, perigos dos xentís, perigos no poboado, perigos no despoboado, perigos no mar, perigos entre os falsos irmáns; en  traballos e miserias, en moitas vixilias, en fame e sede, en moitos xaxúns, en frío e nudez. Amais destes sucesos exteriores, cargan sobre min as ocupacións de acotío pola solicitude de todas as igrexas¹⁴.

Gústame nestas conversas co Señor cinguirme á realidade na que nos desenvolvemos, sen me inventar teorías, nin soñar con grandes renuncias, con heroicidades, que habitualmente non se dan. Importa que aproveitemos o tempo, que se nos escapa das mans e que, con criterio cristián, é máis que ouro, porque representa un anticipo da gloria que se nos concederá despois.

Loxicamente, na nosa xornada non nos atoparemos con tales nin con tantas contradicións como as que se cruzaron na vida de Saulo. Nós descubriremos a baixeza do noso egoísmo, as poutadas da sensualidade, as labazadas dun orgullo inútil e ridículo, e moitas outras claudicacións: tantas, tantas fraquezas. Desacougarse? Non. Con san Paulo repetímoslle ao Señor: sinto satisfacción nas miñas enfermidades, nas aldraxes, nas necesidades, nas persecucións, nas angustias por amor de Cristo; pois cando estou feble, entón son máis forte¹⁵.

Por veces, cando todo nos sae ao revés de como imaxinabamos, vennos espontaneamente aos beizos: Señor que se me afunde todo, todo, todo...! Chegou a hora de rectificar: eu, contigo, avanzarei seguro, porque Ti es a miña fortaleza: quia tu es, Deus, fortitudo mea¹⁶.

Rogueiche que, no medio das ocupacións, procures alzar os ollos ao Ceo con perseveranza, porque a esperanza nos impulsa a aferrarnos a esa man forte que Deus nos tende sen cesar, co fin de que non perdamos o punto de mira sobrenatural; tamén cando as paixóns se levantan e nos acometen para aferrollarnos no reduto mesquiño do noso eu, ou cando —con vaidade pueril— sentímonos o centro do universo. Eu vivo persuadido de que, sen mirar cara arriba, sen Xesús, xamais acadarei nada; e sei que a miña fortaleza, para vencerme e para vencer, nace de repetir aquel berro: todo o podo en Aquel que me conforta¹⁷, que recolle a promesa segura de Deus de non abandonar aos seus fillos, se os seus fillos non o abandonan.

A miseria e o perdón

O Señor achegouse tanto ás criaturas, que todos gardamos no corazón fames de altura, ansias de subir moi alto, de facer o ben. Se removo en ti esas aspiracións, é porque quero que te convenzas da seguridade que El puxo na túa alma: se lle deixas obrar, servirás —onde estás— como instrumento útil, cunha eficacia insospeitada. Para que non te apartes por covardía desa confianza que Deus deposita en ti, evita a presunción de menosprezar inxenuamente as dificultades que aparecerán no teu camiño de cristián.

Non nos temos que estrañar. Arrostramos en nós mesmos —consecuencia da natureza caída— un principio de oposición, de resistencia á graza: son as feridas do pecado de orixe, infectadas polos nosos pecados persoais. Polo tanto, temos que emprender esas ascensións, esas tarefas divinas e humanas — as de cada día—, que sempre desembocan no amor de Deus, con humildade, con corazón contrito, confiados na asistencia divina e dedicando os nosos mellores esforzos como se todo dependese dun mesmo.

Mentres pelexamos —unha pelexa que durará deica a morte—, non exclúas a posibilidade de que se alcen, violentos, os inimigos de fóra e de dentro. E por se fose pouco ese lastre, en ocasión xuntaranse de golpe na túa mente os erros cometidos, quizais abondosos. Dígocho no nome de Deus: non desesperes. Cando iso suceda —que non debe forzosamente suceder; nin será o habitual—, converte esa ocasión nun motivo de unirte máis ao Señor; porque El, que te escolleu como fillo, non te abandonará. Permite a proba, para que ames máis e descubras con máis clareza a súa continua protección, o seu Amor.

Insisto, ten ánimos, porque Cristo que nos perdoou na Cruz, segue a ofrecer o seu perdón no Sacramento da Penitencia, e sempre temos por avogado ante o Pai a Xesucristo, o Xusto. El mesmo é a vítima de propiciación polos nosos pecados: e non tan só polos nosos, senón tamén polos de todo o mundo¹⁸, para que academos a Vitoria.

Adiante, pase o que pase! Ben agarrado do brazo do Señor, considera que Deus non perde batallas. Se te afastas del por calquera motivo, reacciona coa humildade de comezar e recomezar; de facer de fillo pródigo todas as xornadas, mesmo repetidamente as vinte e catro horas do día; de axustar o teu corazón contrito na Confesión, verdadeiro milagre do Amor de Deus. Neste Sacramento marabilloso, o Señor limpa a túa alma e asolágate de ledicia e de forza para non desmaiar na pelexa, e para retornar sen cansazo a Deus, aínda cando todo che pareza escuro. Ademais, a Nai de Deus, que é tamén Nai nosa, protéxete coa súa solicitude maternal, e afiánzate nas túas pisadas.

Deus non se cansa de perdoar

Advirte a Escritura Santa que ata o xusto cae sete veces¹⁹. Sempre que teño lido estas palabras, estremecéuseme a alma cunha forte sacudida de amor e de dor. Unha vez máis vén o Señor ao noso encontro, con esa advertencia divina, para falarnos da súa misericordia, da súa tenrura, da súa clemencia, que nunca se acaban. Estade seguros: Deus non quere as nosas miserias, pero non as descoñece, e conta precisamente con esas debilidades para que nos fagamos santos.

Unha sacudida de amor, dicíavos. Miro a miña vida e, con sinceridade, vexo que non son nada, que non valgo nada, que non teño nada, que non podo nada; máis: que son a nada!, pero El é o todo e, ao mesmo tempo, e meu, e eu son seu, porque non me rexeita, porque se entregou por min. Tedes contemplado amor máis grande?

E unha sacudida de dor, pois repaso a miña conduta e abraio ante o cúmulo das miñas neglixencias. Bástame examinar as poucas horas que levo de pé neste día, para descubrir tanta falta de amor, de correspondencia fiel. Magóame de veras este comportamento meu, mais non me saca a paz. Axeónllome ante Deus, e expóñolle con clareza a miña situación. Deseguida recibo a seguridade da súa asistencia, e escoito no fondo do meu corazón que El me repite paseniño: meus es tu! ²⁰; sabía —e sei— como es, adiante!

Non pode ser doutro xeito. Se acudimos continuamente a poñernos na presenza do Señor, medrará a nosa confianza, ao comprobar que o seu Amor e a súa chamada permanecen actuais: Deus non se cansa de amarnos. A esperanza demóstranos que, sen El, non conseguiremos realizar nin o máis pequeno deber; e con El, coa súa graza, cicatrizarán as nosas feridas; revestirémonos coa súa fortaleza para resistir os ataques do inimigo, e melloraremos. En resumo: a conciencia de que estamos feitos de barro de porrón hanos de servir, sobre todo, para afirmar a nosa esperanza en Cristo Xesús.

Mesturádevos con frecuencia entre os personaxes do Novo Testamento. Saboreade aquelas escenas conmovedoras nas que o Mestre actúa con xestos divinos e humanos, ou relata con xiros humanos e divinos a historia sublime do perdón, a do seu Amor ininterrompido polos seus fillos. Eses traslados do Ceo renóvanse tamén agora, na perennidade actual do Evanxeo: apálpase, nótase, cabe afirmar que se toca coas mans a protección divina; un amparo que gaña en vigor, cando imos adiante a pesar das zoupadas, cando comezamos e recomezamos, que isto é a vida interior, vivida coa esperanza en Deus.

Sen este afán de superar os obstáculos de dentro e de fóra, non se nos concederá o premio. Ningún atleta será premiado, se non loitase de verás²¹, «e non sería auténtico o combate, se faltase o adversario co que pelexar. Polo tanto, se non hai adversario, non haberá coroa; pois non pode haber vencedor alá onde non hai vencido»²².

Lonxe de desalentárennos as contrariedades teñen que ser un acicate para crecer como cristiáns: nesa pelexa santificámonos, e o noso labor apostólico adquire maior eficacia. Ao meditar eses momentos nos que Xesucristo —no horto das oliveiras e, máis tarde, no abandono e o ludibrio da Cruz— acepta e ama a Vontade do Pai, mentres sente o peso xigante da Paixón, temos que nos persuadir de que para imitar a Cristo, para ser bos discípulos seus, é preciso que abracemos o seu consello: se alguén quere vir após de min, néguese a si mesmo, tome a súa cruz, e sígame²³. Por isto, gústame pedirlle a Xesús, para min: Señor, ningún día sen cruz! Dese xeito, coa graza divina, reforzarase o noso carácter, e serviremos de apoio ao noso Deus, por riba das nosas miserias persoais.

Compréndeo: se, ao cravar un cravo na parede, non atopases resistencia, que poderías colgar alí? Se non nos robustecemos, co auxilio divino, por medio do sacrificio, non acada-remos a condición de instrumentos do Señor. Pola contra, se nos decidimos a aproveitar con ledicia as contrariedades, por amor de Deus, non nos custará ante o difícil e o desagradable, ante o duro e o incómodo, exclamar cos Apóstolos Santiago e Xoán: podemos!²⁴.

A importancia da loita

Débovos previr ante un engano, que non desdeña empregar Satanás —ese non se toma vacacións!—, para arrincarnos a paz. Quizais nalgún instante se insinúa a dúbida, a tentación de pensar que se recúa lamentablemente, ou de que apenas se avanza; ata cobra forza o convencemento de que, non obstante o empeño en mellorar, empeórase. Asegúrovos que, de ordinario, ese xuízo pesimista reflicte unha falsa ilusión, un engano que cómpre rexeitar. Adoita acontecer, neses casos, que a alma se torna máis atenta, a conciencia máis fina, o amor máis esixente; ou ben, ocorre que a acción da graza alumea con máis intensidade, e saltan aos ollos tantos detalles que nunha penumbra pasarían inadvertidos. Sexa o que fose, temos que examinar atentamente esas inquedanzas, porque o Señor, coa súa luz, pídenos máis humildade e máis xenerosidade. Lembrádevos de que a Providencia de Deus nos conduce sen pausas, e non escatima o seu auxilio —con milagres portentosos e con milagres miúdos— para sacar adiante aos seus fillos.

Militia est vita hominis super terran, et sicut dies mercenarii, dies eius²⁵, a vida do home sobre a terra é milicia, e os seus días transcorren co peso do traballo. Ninguén escapa a este imperativo; tampouco os lacazáns que se resisten a decatarse: desertan das filas de Cristo, e afánanse noutras contendas para satisfacer a súa galbana, a súa vaidade, as súas ambicións mesquiñas; andan escravos dos seus caprichos.

Se a situación de loita é connatural á criatura humana, procuremos cumprir as nosas obrigas con tenacidade, rezando e traballando con boa vontade, con rectitude de intención, coa mirada posta no que Deus quere. Deste xeito colmaranse as nosas ansias de Amor, e progresaremos na marcha cara a santidade, malia que ao rematar a xornada comprobemos que aínda nos queda por percorrer moita distancia.

Renovade cada mañá, cun serviam! decidido —servireite, Señor!—, o propósito de non ceder, de non caer na preguiza ou na desidia, de afrontar os quefaceres con máis esperanza, con máis optimismo, ben persuadidos de que se nalgunha escaramuza saímos vencidos poderemos superar ese atranco cun acto de amor sincero.

A virtude da esperanza —seguridade de que Deus nos goberna coa súa providencial omnipotencia, que nos dá os medios necesarios— fálanos desa continua bondade do Señor cos homes, contigo, comigo, sempre disposto a oírnos, porque xamais se cansa de escoitar. Interésanlle as túas alegrías, os teus éxitos, o teu amor, e tamén os teus apuros, a túa dor, os teus fra-casos. Por iso, non esperes nel só cando tropeces coa túa debilidade; diríxete ao teu Pai do Ceo nas circunstancias favorables e nas adversas, acolléndote a súa misericordiosa protección. E a certeza da nosa nulidade persoal —non se require unha gran-de humildade para recoñecer esta realidade: somos unha auténtica multitude de ceros— virará nunha fortaleza irresistible, porque á esquerda do noso eu estará Cristo, e que cifra inconmensurable resulta!: o Señor é a miña fortaleza e o meu refuxio, a quen temerei? ²⁶.

Afacédevos a ver a Deus detrás de todo, a saber que El nos agarda sempre, que nos contempla e reclama xustamente que o sigamos con lealdade, sen abandonar o lugar que neste mundo nos corresponde. Temos que camiñar con vixilancia afectuosa, cunha preocupación sincera de loitar, para non perder a súa divina compaña.

Esta loita do fillo de Deus non vai unida a tristes renuncias, a escuras resignacións, a privacións de alegría: é a reacción do namorado, que mentres traballa e mentres descansa, mentres goza e mentres padece, pon o seu pensamento na persoa amada, e por ela enfróntase gustosamente cos diferentes problemas. No noso caso, ademais, como Deus –insisto– non perde batallas, nós, con El, chamarémonos vencedores. Teño a experiencia de que, se me axusto fielmente aos seus requirimentos, ponme en verdes prados e lévame a frescas augas. Recrea a miña alma, e guíame por amor ao seu nome. Aínda que teña que pasar por un val tenebroso, non temo mal ningún, porque ti estás comigo. A túa clava e o teu caxato son o meu consolo²⁷.

Nas batallas da alma, a estratexia moitas veces é cuestión de tempo, de aplicar o remedio conveniente, con paciencia, con teimosía. Aumentade os actos de esperanza. Lémbrovos que sufriredes derrotas, ou que pasaredes altibaixos —Deus permita que sexan imperceptibles— na vosa vida interior, porque ninguén anda libre deses contratempos. Mais o Señor, que é omnipotente e misericordioso, concedeunos os medios idóneos para vencer. Basta que os empreguemos, como vos comentaba antes, coa resolución de comezar e recomezar en cada momento, se fose preciso.

Achegádevos semanalmente —e sempre que o necesitedes, sen dar cabida aos escrúpulos— ao Santo Sacramento da Penitencia, ao sacramento do divino perdón. Revestidos da graza, cruzaremos a través dos montes²⁸, e subiremos a costa do cumprimento do deber cristián, sen detérmonos. Utilizando estes recursos, con boa vontade, e rogándolle ao Señor que nos outorgue unha esperanza cada día máis grande, posuiremos a ledicia contaxiosa dos que se saben fillos de Deus: se Deus está connosco, quen nos poderá derrotar? ²⁹. Optimismo, polo tanto. Movidos pola forza da esperanza, loitaremos para borrar a mancha viscosa que estenden os sementadores do odio, e redescubriremos o mundo cunha perspectiva gozosa, porque saíu fermoso e limpo das mans de Deus, e así de belo restituirémosllo a El, se aprendemos a nos arrepentir.

Coa mirada no Ceo

Medremos en esperanza, que deste xeito nos afianzaremos na fe, verdadeiro fundamento das cousas que se esperan, e convencemento das que non se posúen³⁰. Medremos nesta virtude, que é suplicar ao Señor que acrecente en nós a súa caridade, porque só se confía de veras no que se ama con todas as forzas. E vale a pena amar ao Señor. Vós tedes experimentado, coma min, que a persoa namorada se entrega segura, cunha sintonía marabillosa, na que os corazóns latexan nun mesmo querer. E que será o Amor de Deus? Non coñecedes que por cada un de nós morreu Cristo? Si, por este corazón noso, pobre, pequeno, se consumou o sacrificio redentor de Xesús.

Señor fálanos frecuentemente do premio que nos gañou coa súa Morte e a súa Resurrección. Eu vou preparar un lugar para vós. E cando vaia, e vos teña preparado lugar, virei outra vez e levareivos comigo, para que onde estou eu esteades vós tamén³¹. O Ceo é a meta da nosa senda terrea. Xesucristo pre cedeunos e alí, na compaña da Virxe e de san Xosé —a quen tanto venero—, e dos Anxos e dos Santos, agarda a nosa chegada.

Non faltaron nunca os herexes —tamén na época apostólica— que intentaron arrincar aos cristiáns a esperanza. Se predícase a Cristo como resucitado de entre os mortos, como é que algúns de vós andan a dicir que non hai resurrección dos mortos? Pois se non hai resurrección de mortos, tampouco Cristo resucitou. Mais se non resucitou Cristo, baldeira é a nosa predicación, e baldeira é tamén a nosa fe...³². A divindade do noso camiño —Xesús, camiño, verdade e vida³³— é prenda segura de que remata na felicidade eterna, se non nos arredamos del.

Que marabilloso será cando o Noso Pai nos diga: servo bo e fiel, porque fuches fiel nas cousas pequenas, eu confiareite as grandes: entra no gozo do teu Señor! ³⁴. Esperanzados! Ese é o prodixio da alma contemplativa. Vivimos de Fe, e de Esperanza, e de Amor; e a Esperanza vólvenos poderosos. Lembrades a san Xoán?: escríbovos, mozos, porque sodes valentes e a palabra de Deus permanece en vós, e vencestes ao maligno³⁵. Deus úrxenos, para a mocidade eterna da Igrexa e da humanidade enteira. Podedes transformar en divino todo o humano, como o rei Midas convertía en ouro todo o que tocaba!

Non o esquezades nunca: despois da morte, recibiravos o Amor. E no amor de Deus atoparedes, a máis, todos os amores limpos que tivestes na terra. O Señor dispuxo que pasemos esta breve xornada da nosa existencia traballando e, como o seu Unixénito, facendo o ben³⁶. Namentres, temos que estar alerta, á escoita daquelas chamadas que san Ignacio de Antioquía notaba na súa alma, ao achegarse a hora do martirio: «vén ao Pai»³⁷, vén cara o teu Pai, que te espera ansioso.

Pidamos a Santa María, Spes nostra, que nos acenda en afán santo de habitar todos xuntos na casa do Pai. Nada poderá preocuparnos, se decidimos ancorar o corazón no desexo da verdadeira Patria: o Señor conduciranos coa súa graza, e empuxará a barca con bo vento a tan claras ribeiras.