TRAS OS PASOS DO SEÑOR

127 Ego sunt via, veritas et vita¹, eu son o camiño, a verdade e a vida. Con estas inequívocas palabras, mostrounos o Señor cal é o vieiro auténtico que nos leva á felicidade eterna. Ego sunt via: El é a única senda que enlaza o Ceo coa terra. Declárao a todos os homes, pero especialmente lémbranolo aos que, coma ti e coma min, lle dixemos que estamos decididos a nos tomar en serio a nosa vocación de cristiáns, de xeito que Deus se atope sempre presente nos nosos pensamentos, nos nosos beizos e en todas as nosas accións, tamén naquelas máis ordinarias e correntes.

Xesús é o camiño. El deixou sobre este mundo as pegadas limpas dos seus pasos, sinais indelebles que nin o desgaste dos anos nin a perfidia do inimigo lograron borrar. Iesus Christus heri, et hodie; ipse et in saecula². Canto me presta lembralo!: Xesucristo, o mesmo que foi onte para os Apóstolos e a xente que o buscaba, vive hoxe para nós, e vivirá polos séculos. So mos os homes os que por veces non acadamos a descubrir o seu rostro, perennemente actual, porque miramos con ollos cansos e turbios. Agora, cando comezamos estes momentos de oración xunta o Sagrario, pídelle, como aquel cego do Evan-xeo: Domine, ut videam! ³, Señor, que vexa!, que a miña intelixencia se encha de luz e penetre a palabra de Cristo na miña mente; que arraigue na miña alma a súa Vida, para que me transforme cara á Gloria eterna.

O camiño do cristián

Que transparentes resultan as ensinanzas de Cristo! Como de costume, abramos o Novo Testamento, nesta ocasión polo capítulo XI de san Mateu: aprendede de min, que son manso e humilde de corazón⁴. Decátaste? Temos que aprender del, de Xesús, o noso único modelo. Se queres ir adiante previndo tropezos e extravíos, non tes outra que andar por onde El andou, apoiar as túas plantas sobre o rastro das súas pegadas, penetrar no seu corazón humilde e paciente, beber do manancial dos seus mandatos e afectos; nunha palabra, haste de identificar con Xesucristo, tes que te procurar converter de verdade noutro Cristo entre os teus irmáns os homes.

Para que ninguén se chame a engano, imos ler outra cita de san Mateu. No capítulo XVI, o Señor precisa aínda máis a súa doutrina: se alguén quere vir en pos de Min, néguese a si mesmo, tome a súa cruz e sígame⁵. O camiño de Deus é de renuncia, de mortificación, de entrega, mais non de tristeza ou de apoucamento.

Repasa o exemplo de Cristo, desde o berce de Belén ata o trono do Calvario. Considera a súa abnegación, as súas privacións: fame, sede, fatiga, calor, sono, malos tratos, incomprensións, bagoas...⁶; e a súa ledicia de salvar á humanidade enteira. Gustaríame que agora gravases fondamente na túa cabeza e no teu corazón —para que o medites moitas veces, e o traduzas en consecuencias prácticas— aquel resumo de san Paulo, cando convidaba aos de Éfeso a seguir sen vacilar os pasos do Señor: sede imitadores de Deus, xa que sodes os seus fillos moi queridos, e procedede con amor, a exemplo do que Cristonos amou e se ofreceu a si mesmo a Deus en oblación e hostia de olor suavísimo⁷.

Xesús entregouse a Si mesmo, feito holocausto por amor. E ti, discípulo de Cristo; ti, fillo predilecto de Deus; ti, que fuches comprado a prezo de Cruz; ti tamén debes estar disposto a negarte a ti mesmo. Polo tanto, sexan cales sexan as circunstancias concretas polas que atravesamos, nin ti nin eu podemos levar unha conduta egoísta, aburguesada, cómoda, disipada... —perdoa a miña sinceridade— necia! «Se ambicionas a estima dos homes, e ansías ser considerado e apreciado, e non buscas máis ca unha vida pracenteira, desviácheste do camiño... Na cidade dos santos, só se permite a entrada e descansar e reinar co Rei polos séculos eternos aos que pasan pola vía áspera, angosta e estreita das tribulacións»⁸.

É necesario que te decidas voluntariamente a cargar coa cruz. Doutro xeito, dirás coa lingua que imitas a Cristo, pero os teus feitos desmentirano; así non conseguirás tratar con intimidade ao Mestre, nin o amarás de veras. Urxe que os cristiáns nos convenzamos ben desta realidade: non marchamos preto do Señor, cando non nos sabemos privar espontaneamente de tantas cousas que reclaman o capricho, a vaidade, o regalo, o interese... Non debe pasar unha xornada sen que a condimentes coa graza e o sal da mortificación. E desbota esa idea de que estás, entón, reducido a seres un desgraciado. Pobre felicidade será a túa, se non aprendes a vencerte a ti mesmo, se te deixas asoballar e dominar polas paixóns e veleidades, en vez de tomar a túa cruz gallardamente.

Lémbrome agora —de seguro que algún de vós xa me terá escoitado este mesmo comentario noutras meditacións— aquel soño dun escritor do século de ouro castelán. Diante súa ábrense dous camiños. Un preséntase ancho e carreteiro, fácil, pródigo en pousadas e mesóns e noutros lugares amenos e regalados. Por alí avanzan as xentes a cabalo e en carruaxes, entre músicas e risas —gargalladas tolas—; contémplase unha multitude embriagada nun deleite aparente, efémero, porque esa rota remata nun precipicio sen fondo. É a senda dos mundanos, dos eternos aburguesados: ostentan unha alegría que en realidade non teñen; buscan incondicionalmente toda chea de comodidades e de praceres...; horrorízalles a dor, a renuncia, o sacrificio. Non queren saber nada da Cruz de Cristo, pensan que é cousa de toleiráns. Pero son eles os dementes: escravos da envexa, da gula, da sensualidade, rematan pasándoo peor, e decátanse tarde de que desbaldiron, por unha bagatela insípida, a súa felicidade terrea e eterna. Advírtenos o Señor: quen quixese salvar a súa vida, perderaa; mais quen perdese a súa vida por amor a min, atoparaa. Porque, de que lle serve ao home gañar todo o mundo, se perde a súa alma? ⁹.

Por dirección distinta discorre neste soño outro sendeiro: tan estreito e empinado, que non é posible percorrelo ao lombo de cabalaría. Todos os que o emprenden, adiantan polo seu propio pé, quizais en zigzag, con rostro sereno, pisando abrollos e sorteando penedos. En determinados puntos, esfa-rrapan os seus vestidos, e aínda a súa carne. Pero a fin, espéralles un verxel, a felicidade para sempre, o Ceo. É o camiño das almas santas que se humillan, que por amor a Xesucristo se sacrifican gustosamente polos demais; a rota dos que non temen ir costa arriba, cargando amorosamente coa súa cruz, por moito que lles pese, porque coñecen que, se o peso os afunde, poderán alzarse e continuar a ascensión: Cristo é a forza destes camiñantes.

Que importa tropezar, se na dor da caída atopamos a enerxía que nos endereita de novo e nos impulsa a proseguir con renovado alento? Non me esquezades que santo non é o que non cae, senón o que sempre se levanta, con humildade e con santa teimosía. Se no libro dos Proverbios se comenta que o xusto cae sete veces ao día¹⁰, ti e mais eu —pobres criaturas— non nos debemos de estrañar nin desacougar ante as propias miserias persoais, ante os nosos tropezos, porque continuaremos cara adiante, se buscamos a fortaleza naquel que nos prometeu: vinde a min todos os que andades agoniados con traballos e cargas, que eu vos aliviarei¹¹. Grazas, Señor, quia tu es, Deus, fortitudo mea¹², porque fuches sempre Ti, e só Ti, meu Deus, a miña fortaleza, o meu refuxio, o meu apoio.

Se de veras desexas progresar na vida interior, sé humilde. Acode con constancia, confiadamente, á axuda do Señor e da súa Nai bendita, que é tamén Nai túa. Con serenidade, tranquilo, por moito que doa a ferida aínda non coutada do teu último esvarón, abraza de novo a cruz e di: Señor, co teu auxilio, loitarei para non me deter, responderei fielmente ás túas invitacións, sen temor ás costas empinadas, nin a aparente monotonía do traballo habitual, nin aos cardos e pedregullos do camiño. Cónstame que me asiste a túa misericordia, e que á fin atoparei a felicidade eterna, a ledicia e o amor polos séculos infinitos.

Logo, durante o mesmo soño, descubría aquel escritor un terceiro itinerario: estreito, tapizado tamén de asperezas e de pendentes duras coma o segundo. Por alí avanzan algúns no medio de mil penalidades, con ademán solemne e maxestoso. Non obstante, remataban no mesmo precipicio horrible ao que conducía o primeiro sendeiro. É o camiño que percorren os hipócritas, os que carecen de rectitude de intención, os que se moven por un falso celo, os que perverten as obras divinas ao mesturalas con egoísmos temporais. «É unha necidade abordar unha empresa custosa co fin de ser admirado; gardar os mandamentos de Deus a base dun grande esforzo, pero aspirar a unha recompensa terrea. O que co exercicio das virtudes pretende beneficios humanos, é como o que malvendese un obxecto precioso por poucas moedas: podía conquistar o Ceo, e en cambio conténtase cunha gabanza efémera... Por iso dise que as esperanzas dos hipócritas son como a tea de araña: tanto esforzo para tecela, e ao final lévaa dun sopro o vento da morte»¹³.

Coa mirada na meta

Se vos lembro estas verdade rexas, e para convidarvos a que examinedes atentamente os móbiles que impulsan a vosa conduta, co fin de rectificar o que necesite rectificación, endereitando todo ao servizo de Deus e dos vosos irmáns os homes. Mirade que o Señor pasou ao noso carón, mirounos con agarimo e chamounos coa súa vocación santa, non polas nosas obras, senón polo seu beneplácito e pola graza que nos foi outorgada en Xesucristo antes de todos os séculos¹⁴.

Purificade a intención, ocupádevos de todas as cousas por amor a Deus, abrazando con gozo a cruz de cada día. Repetino miles de veces, porque penso que estas ideas deben de estar esculpidas no corazón dos cristiáns: cando non nos limitamos a tolerar e, en cambio, amamos a contradición, a dor física ou moral, e ofrecémola a Deus en desagravio polos nosos pecados persoais e polos pecados de todos os homes, entón asegúrovos que esa mágoa non apesara.

Non se leva xa unha cruz calquera, descóbrese a Cruz de Cristo, co consolo de que se encarga o Redentor de soportar o  peso. Nós colaboramos como Simón de Cirene que, cando regresaba de traballar na súa leira pensando nun merecido repouso, veuse forzado a poñer os seus ombros para axudar a Xesús¹⁵. Ser voluntariamente Cireneo de Cristo, acompañar tan de preto a súa Humanidade doente, reducida a un farrapo, para unha alma namorada non significa unha desventura, trae a certeza da proximidade de Deus, que nos bendice coa súa elección.

Con moita frecuencia, non poucas persoas me teñen comentado con asombro a ledicia que, grazas a Deus, teñen e contaxian os meus fillos no Opus Dei. Ante a evidencia desta realidade, respondo sempre coa mesma explicación, porque non coñezo outra: o fundamento da súa felicidade consiste en non ter medo nin á vida nin á morte, en non se acovardar ante a tribulación, no esforzo cotián de vivir con espírito de sacrificio, constantemente dispostos —a pesar da persoal miseria e debilidade— a negarse a si mesmos, con tal de facer o camiño cristiá máis levadío e amable aos demais.

Como o latexar do corazón

Mentres eu falo, sei que vós, na presenza de Deus, procurades ir revisando o voso comportamento. Non é verdade que a maior parte deses desacougos que inquietaron a túa alma, desas faltas de paz, obedecen a que non correspondiches ás invitacións divinas; ou ben, a que quizais estabas percorrendo a senda dos hipócritas, porque te buscabas a ti mesmo? Co triste intento de manter ante os que te arrodean a mera aparencia dunha actitude cristiá, no teu interior negábaste a aceptar a renuncia, a mortificar as túas paixóns torcidas, a darte sen condicións, abnegadamente, como Xesucristo.

Mirade, nestes momentos de meditación ante o Sagrario, non vos podedes limitar a escoitar as palabras que pronuncia o sacerdote como materializando a oración íntima de cada quen. Eu preséntoche unhas consideracións, sináloche uns puntos, para que ti os recollas activamente, e reflexiones pola túa conta, converténdoos en tema dun coloquio persoalísimo e silandeiro entre Deus e mais ti, de xeito que os apliques á túa situación actual e, coas luces que o Señor che brinda, distingas na túa conduta o que vai endereitado do que discorre por mal camiño, para rectificar coa súa graza.

Agradécelle ao Señor ese cúmulo de boas obras que realizaches desinteresadamente, porque podes cantar co salmista: El sacoume dunha horrible foxa, de lamacenta charca. E afirmou os meus pés sobre rocha e afianzou os meus pasos¹⁶. Pídelle tamén perdón polas túas omisións ou polas túas pisadas en falso, cando te introduciches nese lamentable labirinto da hipocrisía, ao afirmar que desexabas a gloria de Deus e o ben do teu próximo, pero en verdade honrábaste a ti mesmo... Sé audaz, sé xeneroso, e di que non: que xa non queres defraudar máis ao Señor e á humanidade.

É a hora de que acudas á túa Nai bendita do Ceo, para que te acolla no seu colo e che consiga do seu Fillo unha mirada de misericordia. E procura de seguido sacar propósitos concretos: corta dunha vez, aínda que doia, ese detalle que estorba, e que Deus e ti coñecedes ben. A soberbia, a sensualidade, a falta de sentido sobrenatural aliaranse para murmurarte: iso? Pero se só é unha circunstancia parva, insignificante! Ti responde, sen dialogar máis coa tentación: entregareime tamén nesa esixencia divina! E non che faltará razón: o amor demóstrase de xeito especial nas miudezas. Ordinariamente, os sacrificios que nos pide o Señor, os máis arduos, son minúsculos, pero tan continuos e valiosos coma o latexar do corazón.

Cantas nais coñeciches como protagonistas dun acto heroico, extraordinario? Poucas, moi poucas. E, non obstante, nais heroicas, verdadeiramente heroicas, que non aparecen como figuras de nada espectacular, que nunca serán noticia —como se di—, ti e mais eu coñecemos moitas: viven negándose a toda hora, recortando con alegría os seus propios gustos e afeccións, o seu tempo, as súas posibilidades de afirmación ou de éxito, para alfombrar de felicidade os días dos seus fillos.

Tomemos outros exemplos tamén da vida corrente. San Paulo menciónaos: os que teñen que competir na palestra, gardan en todo unha exacta continencia; e non é senón para acadar unha coroa perecedoira, ao tempo que nos a esperamos eterna¹⁷. Abóndavos con botar unha ollada ao voso redor. Fixádevos a cantos sacrificios se someten de boa ou de mala gana, eles e elas, por coidar o corpo, por defender a saúde, por conseguir a estimación allea... Non seremos nós quen de nos remover ante ese inmenso amor de Deus tan mal correspondido pola humanidade, mortificando o que teña que ser mortificado, para que a nosa mente e o noso corazón vivan máis pendentes do Señor?

Trabucouse de tal xeito o sentido cristián de moitas conciencias que, ao falar de mortificación e de penitencia, pénsase só en grandes xaxúns e cilicios que se mencionan nos admirables relatos dalgunhas biografías de santos. Ao iniciar esta meditación, sentamos a premisa evidente de que temos que imitar a Xesucristo, como modelo de conduta. De certo, preparou o comezo da súa predicación retirándose ao deserto, para xaxuar durante corenta días e corenta noites¹⁸, pero antes e despois practicou a virtude da temperanza con tanta naturalidade, que os seus inimigos aproveitaban para tachalo calumniosamente de home voraz e bebedor, amigo de publicanos e xentes de mala vida¹⁹.

Interésame que descubrades en toda a súa fondura esta sinxeleza do Mestre, que non fai alarde da súa vida penitente, porque iso mesmo che pide El a ti: cando xaxuedesnon poñades caras tristeiras coma os hipócritas, que desfiguran as súas facianas para mostrar aos homes que están a facer xaxún. En verdade dígovos, que xa recibiron a súa recompensa. Ti, pola contra, cando xaxúes, perfuma a túa cabeza, e lava a túa cara, para que non coñezan os homes que xaxúas, senón unicamente o teu Pai que está presente en todo, aínda no que haxa de máis secreto, e o teu Pai, que ve no secreto, darache por iso o galardón²⁰.

Deste xeito debes exercitarte no espírito de penitencia: cara a Deus e como un fillo, un pequecho que lle demostra ao seu pai canto o ama, renunciando a uns poucos tesouros de escaso valor —un carrete, un soldado descabezado, unha chapa de botella—; cústalle dar ese paso, con todo, ao final pode máis o agarimo, e estende satisfeito a man.

Permitídeme que vos remache unha e outra vez o camiño que Deus espera que percorra cada un, cando nos chama a servilo no medio do mundo, para santificar e santificarnos por medio das ocupacións ordinarias. Cun sentido común colosal, cheo á vez de fe, predicaba san Paulo que na lei de Moisés está escrito: non lle poñas o bozo ao boi que malla²¹. E pregúntase: será acaso que Deus se preocupa dos bois? Ou, pola contra, non di isto sobre todo por nós? De certo, por nós escribíronse estas cousas; porque a esperanza fai arar ao que ara, e o que malla faino coa ilusión de percibir o froito²².

Nunca se reduciu a vida cristiá a un tramado atafegante de obrigas, que deixa a alma sometida a unha tensión exasperada; axéitase ás circunstancias individuais como a luva á man, e pide que no exercicio das nosas tarefas habituais, nas grandes e nas pequenas, coa oración e a mortificación, non perdamos xamais o punto de mira sobrenatural. Pensade que Deus ama apaixonadamente as súas criaturas, e, ¿como traballará o burro se non se lle dá de comer, nin dispón dun tempo para restau-rar as forzas, ou se quebrántase o seu vigor con excesivos paus? O teu corpo é como un burro —un burro foi o trono de Deus en Xerusalén— que te leva ao lombo polas vereas divinas da terra: hai que dominalo para que non se afaste das sendas de Deus, e animalo para que o seu trote sexa todo o alegre e brioso que cabe esperar dun asno.

Espírito de penitencia

Procuras xa tomar as túas resolucións de propósitos sinceros? Pídelle ao Señor que te axude a amolarte polo seu amor; e pon en todo, con naturalidade, o recendo purificador da mortificación; a gastarte no seu servizo sen espectáculo, silandeiramente, como se consome a pequena lámpada que latexa xunta o Tabernáculo. E por iso se agora non se che ocorre como responder correctamente aos requirimentos divinos que petan no teu corazón, escóitame ben.

Penitencia e o cumprimento exacto do horario que te fixaches, aínda que o corpo se resista e a mente pretenda evadirse con soños quiméricos. Penitencia é erguerse á hora. E tamén, non deixar para máis tarde, sen motivo xustificado, esa tarefa que che resulta máis difícil e custosa.

Penitencia está en sabermos compaxinar as túas obrigas con Deus, cos demais e contigo mesmo, esixíndote de xeito que logres atopar o tempo que cada cousa necesita. Es penitente cando te suxeitas agarimosamente ao teu plan de oración, a pesar de que esteas esgotado, sen ganas ou frío.

Penitencia é tratar sempre coa máxima caridade os ou-tros, comezando polos teus. É atender coa máxima delicadeza aos que sofren, aos enfermos, aos que padecen. É contestarmos con paciencia aos trosmas e inoportunos. É interrompermos ou modificar o noso programa, cando as circunstancias —os intereses bos e xustos dos demais, sobre todo— así o requiran.

A penitencia consiste en soportarmos con bo humor as mil miúdas contrariedades da xornada; en non abandonarmos a ocupación aínda que de momento se che pasara a ilusión coa que a comezaches; en comer con agradecemento o que nos serven, sen importunar con caprichos.

Penitencia, para os pais e, en xeral, para os que teñen unha misión de goberno ou educativa, é corrixir cando se ten que facer, de acordo coa natureza do erro e das condicións do que necesita esa axuda, por riba de subxectivismos necios e sentimentais.

O espírito de penitencia leva a non se apegar desordenadamente a ese bosquexo monumental dos proxectos futuros, nos que xa temos previsto cales serán os nosos trazos e pinceladas mestras. Que ledicia lle damos a Deus cando sabemos renunciar a eses garabatos e brochadas de mestriño, e permitimos que sexa El o que engada os trazos e cores que mais lle presten!

Podería seguir sinalándoche unha morea de detalles —citeiche só os que agora me viñan a memoria—, que podes aproveitar ao longo do día, para achegarte máis e máis a Deus, máis e máis ao próximo. Se che mencionei estes exemplos, insisto, non é porque eu desprece as grandes penitencias; pola contra, demóstranse santas e boas, e aínda necesarias. Cando o Señor chama por ese camiño, contando sempre coa aprobación de quen dirixa a túa alma. Pero advírtoche que as grandes penitencias, son compatibles tamén con caídas aparatosas, provocadas pola soberbia. En cambio, con ese desexo continuo de agradar a Deus nas miúdas batallas persoais —como sorrir cando non se teñen ganas: eu asegúrovos, ademais, que en ocasións resulta máis custoso un sorriso que unha hora de cilicio—, é difícil dar pábulo ao orgullo, á ridícula inxenuidade de considerarnos heroes notables: verémonos como un neno que apenas acada a ofrecer ao seu pai cativezas, pero que son recibidas con inmenso gozo.

Logo, un cristián ten que ser sempre mortificado? Si, pero por amor. Porque este tesouro da nosa vocación o levamos en vasos de barro, para que se recoñeza a grandeza do poder de Deus e non a nosa. Vémonos acosados de toda sorte de tribulacións, mais non por iso perdemos o ánimo; atopámonos en grandes apuros, mais non por iso desesperados; somos perseguidos, mais non abandonados; abatidos, mais non enteiramente perdidos; traemos sempre no noso corpo por todas partes a mortificación de Xesús co fin de que a vida de Xesús se manifeste tamén nos nosos corpos²³.

Poida que ata estes momentos non nos sentísemos urxidos a seguir tan de preto os pasos de Cristo. Poida que non nos de-catásemos de que podemos unir ao seu sacrificio reparador as nosas pequenas renuncias: polos nosos pecados, polos pecados dos homes de todas as épocas, por ese labor malvado de Lucifer que continúa opoñendo a Deus o seu non serviam! Como nos atreveremos a clamar sen hipocrisía: Señor, dóenme as ofensas que feren o teu corazón amabilísimo, se non nos decidimos a privarnos dunha nimiedade ou a ofrecer un sacrificio minúscu-lo en loanza do seu Amor? A penitencia –verdadeiro desagravio– lánzanos polo camiño da entrega, da caridade. Entrega para reparar, e caridade para axudar aos demais, como Cristo nos axudou a nós.

De agora en diante, tede présa en amar. O amor non impedirá a queixa, a protesta. Porque con frecuencia soportamos a contrariedade, abofé; pero laiámonos; e daquela, ademais de desperdiciar a graza de Deus, cortámoslle as mans para futuros requirimentos. Hilarem enim datorem diligit Deus²⁴. Deus ama ao que dá con ledicia, coa espontaneidade que nace dun corazón namorado, sen os espaventos de quen se entrega coma se prestase un favor.

Volve de novo a ollada sobre a túa vida, e pide perdón por ese detalle e por aqueloutro que saltan deseguido aos ollos da túa conciencia; polo mal uso que fas da lingua; por eses pensamentos que xiran continuamente arredor de ti mesmo; por ese xuízo crítico consentido que te preocupa insensatamente, causándoche unha perenne inquedanza e desacougo... Que podedes ser moi felices! Que o Señor nos quere contentos, bébedos de ledicia, marchando polos mesmos camiños de ventura que El percorreu! Só nos sentimos desgraciados cando nos empeña-mos en descamiñarnos, e metémonos por esa senda do egoís-mo e da sensualidade; e moito peor aínda se embocamos a dos hipócritas.

O cristián ten que se manifestar auténtico, veraz, sincero en todas as súas obras. A súa conduta debe transparentar un espírito: o de Cristo. Se alguén ten neste mundo a obriga de mostrarse consecuente, é o cristián, porque recibiu en depósito, para facer que dea froito ese don²⁵, a verdade que libera, que salva²⁶. Padre, preguntarédesme, e como acadarei esa sinceridade de vida? Xesucristo entregou á súa Igrexa todos os medios necesarios: aprendeunos a rezar, a tratar co seu Pai Celestial; enviounos o seu Espírito, o Grande Descoñecido, que actúa na nosa alma; e deixounos eses signos visibles da graza que son os Sacramentos. Úsaos. Intensifica a túa vida de piedade. Fai oración todos os días. Non apartes nunca os teus ombreiros da carga gustosa da Cruz do Señor.

Xesús foi quen che convidou a seguilo como bo discípu-lo, co fin de que realices a túa travesía pola terra sementando a paz e o gozo que o mundo non pode dar. Para iso —insisto— temos que andar sen medo á vida e sen medo á morte, sen rexeitar custe o que custe a dor, que para un cristián é sempre medio de purificación e ocasión de amar de veras aos seus irmáns, aproveitando as mil circunstancias da vida ordinaria.

Xa pasou o tempo. Teño que pór punto final a estas consideracións, coas que intentei remover a túa alma, para que ti respondeses concretando algúns propósitos, poucos, pero ben determinados. Pensa que Deus te quere contento e que, se pos da túa parte o que podes, serás feliz, moi feliz, felicísimo, aínda que en ningún momento che falte a Cruz. Mais esa Cruz xa non é un patíbulo, senón o trono desde o que reina Cristo. E ao seu carón, a súa Nai, Nai nosa tamén. A Virxe Santa alcanzarache a fortaleza que necesitas para marchar con decisión tras os pasos do seu Fillo.