A LOITA INTERIOR

Como toda festa cristiá, esta que celebramos é especialmente unha festa de paz. Os ramos, co seu antigo simbolismo, evocan aquela escena do Xénese: Noé esperou outros sete días e, ao cabo deles, soltou outra vez a pomba, que volveu a el á tardiña, traendo no peteiro unha poliña verde de oliveira. Coñeceu, por isto, Noé que as augas xa non cubrían a terra¹. Agora lembramos que a alianza entre Deus e o seu pobo é confirmada e restablecida en Cristo, porque El é a nosa paz². Nesa marabillosa unidade e recapitulación do vello no novo, que caracteriza a liturxia da nosa Santa Igrexa Católica, lemos no día de hoxe estas verbas de fonda ledicia: os fillos dos hebreos, levando ramos de oliveira saíron ao encontro do Señor, clamando e dicindo: Gloria nas alturas³.

A aclamación a Xesucristo enlaza na nosa alma coa que saudou o seu nacemento en Belén. Mentres Xesús pasaba, conta san Lucas, as xentes deitaban os seus vestidos polo camiño. E estando xa preto á baixada do monte das Oliveiras, os discípulos en grande número, transportados de gozo, comezaron a loar a Deus en voz alta por todos os prodixios que tiñan visto: bendito sexa o Rei que vén no nome do Señor, paz no ceo e gloria nas alturas⁴.

Paz na terra

Pax in caelo, paz no ceo. Pero miremos tamén o mundo: por que non hai paz na terra? Non; non hai paz; só hai aparencia de paz, equilibrio de medo, compromisos precarios. Non hai paz tampouco na Igrexa, sucada por tensións que rachan a branca túnica da Esposa de Cristo. Non hai paz en moitos corazóns, que intentan en van compensar a intranquilidade da alma cunha trasfega continua, coa pequena satisfacción de bens que non sacian, porque deixan sempre o amargo sabor da tristeza.

As follas de palma, escribe santo Agostiño, son símbolo de homenaxe porque significan vitoria. O Señor estaba a piques de vencer, morrendo na Cruz. Ía triunfar, no signo da Cruz, sobre o Diabo, príncipe da morte⁵. Cristo é a nosa paz porque venceu; e venceu porque loitou, no duro combate contra a acumulada maldade dos corazóns humanos.

Cristo, que é a nosa paz, é tamén o Camiño⁶. Se queremos paz, temos que seguir as súas pegadas. A paz é consecuencia da guerra, da loita, desa loita ascética, íntima, que cada cristián debe soster contra todo o que, na súa vida, non é de Deus: contra a soberbia, a sensualidade, o egoísmo, a superficialidade, a estreiteza de corazón. É inútil clamar polo sosego exterior se falta tranquilidade nas conciencias, no fondo da alma, porque do corazón é de onde saen os malos pensamentos, os homicidios, os adulterios, as fornicacións, os furtos, os falsos testemuños, as blasfemias⁷.

Loita, compromiso de amor e de xustiza

Pero esta linguaxe, non resulta xa anticuada? Acaso non foi substituída por un idioma de ocasión, de claudicacións per-soais encubertas cunha roupaxe pseudocientífica? Non existe un acordo tácito en que os bens reais son: o diñeiro que todo o compra, o poderío temporal, a astucia para quedar sempre por riba, a sabedoría humana que se define a si mesma adulta, que pensa que xasuperara o sacro?

Non son, nin fun nunca pesimista, porque a fe me di que Cristo venceu definitivamente e deunos, como peñor da súa conquista, un mandato, que é tamén un compromiso: loitar. Os cristiáns temos un empeño de amor, que aceptamos libremente, ante a chamada da graza divina: unha obriga que nos anima a pelexar con tenacidade, porque sabemos que somos tan fráxiles coma os demais homes. Mais ao mesmo tempo non podemos esquecer que, se poñemos os medios, seremos o sal, a luz e o fermento do mundo: seremos o consolo de Deus.

O noso ánimo de perseverar con tesón neste propósito de Amor é, ademais, deber de xustiza. E a materia desta esixencia, común a todos os fieis, concrétase nunha batalla constante. Toda a tradición da Igrexa falou dos cristiáns como de milites Christi, soldados de Cristo. Soldados que lles levan a serenidade aos demais, mentres combaten continuamente contra as persoais malas inclinacións. Ás veces, por escaseza de sentido sobrenatural, por unha descrenza práctica, non se quere entender nada da vida na terra como milicia. Insinúan maliciosamente que, se nos consideramos milites Christi, cabe o perigo de utilizar a fe con fins temporais de violencia, de bandos. Este xeito de pensar é unha triste simplificación pouco lóxica, que adoita ir unida á comodidade e á covardía.

Nada máis arredado da fe cristiá que o fanatismo, co que se presentan as estrañas maridaxes entre o profano e o espiritual, sexan do signo que sexan. Este perigo non existe se a loita se entende como Cristo nos aprendeu: como guerra de cada un consigo mesmo, como esforzo sempre renovado de amar máis a Deus, de desterrar o egoísmo, de servir a todos os homes. Renunciar a esta contenda, coa escusa que sexa, é declararse derrotado de antemán, aniquilado, sen fe, coa alma caída, esparexida en compracencias mesquiñas.

Para o cristián, o combate espiritual diante de Deus e de todos os irmáns na fe, é unha necesidade, unha consecuencia da súa condición. Por iso, se alguén non loita, está facendo traizón a Xesucristo e a todo o seu corpo místico, que é a Igrexa.

Loita incesante

A guerra do cristián é incesante, porque na vida interior dáse un perpetuo comezar e recomezar, que impide que, con soberbia, nos imaxinemos case perfectos. Non se pode evitar que haxa moitas dificultades no noso camiño; se non atopásemos atrancos, non seriamos criaturas de carne e óso. Sempre teremos paixóns que nos tiren cara a abaixo, e sempre teremos que nos defender contra eses delirios máis ou menos vehementes.

Advertir no corpo e na alma o aguillón da soberbia, da sensualidade, da envexa, da preguiza, o desexo de someter os demais, non debería significar un descubrimento. É un mal antigo, sistematicamente confirmado pola nosa persoal experiencia; é o punto de partida e o ambiente habitual para gañar na nosa carreira cara á casa do Pai, neste íntimo deporte. Por iso ensina san Paulo: eu vou correndo, non coma quen corre á ventura, non coma quen da golpes no aire, senón que castigo o meu corpo e o escravizo, non sexa que tendo predicado aos outros, veña eu ser reprobado⁸.

O cristián non debe esperar, para iniciar ou soster esta con tenda, manifestacións exteriores ou sentimentos favorables. A vida interior non é cousa de sentimentos, senón de graza divina e de vontade, de amor. Todos os discípulos foron capaces de seguir a Cristo no seu día de triunfo en Xerusalén, pero case todos o abandonaron á hora do oprobio da Cruz.

Para amar de verdade é preciso ser forte, leal, co corazón firmemente ancorado na fe, na esperanza e na caridade. Só a lixeireza insubstancial cambia ao seu antollo o obxecto dos seus amores, que non son amores senón compensacións egoístas. Cando hai amor, hai enteireza: capacidade de entrega, de sacrificio e de renuncia. E, no medio da entrega, o sacrifico e a renuncia, co suplicio da contradición, a felicidade e a ledicia. Unha ledicia que nada nin ninguén nos poderá quitar.

Neste torneo de amor non nos deben entristecer as caídas, nin aínda as caídas graves, se acudimos a Deus con dor e bo propósito no sacramento da Penitencia. O cristián non é un maníaco coleccionista dunha folla de servizos inmaculada. Xe sucristo Noso Señor conmóvese moito coa inocencia e fidelidade de Xoán e, despois da caída de Pedro, énchese de tenrura co seu arrepentimento. Xesús comprende a nosa debilidade e atráenos ao seu carón, como a través dun plano inclinado, desexando que saibamos insistir no esforzo de subir un pouco, día a día. Búscanos, como buscou os dous discípulos de Emaús, saíndolles ao encontro; como buscou a Tomé e lle ensinou, e fixo que as tocase cos seus dedos, as chagas abertas nas súas mans e no seu costado. Xesucristo sempre está esperando que volvamos a El, precisamente porque coñece a nosa debilidade.

A loita interior

76 Soporta as dificultades como bo soldado de Cristo Xesús⁹, dinos san Paulo. A vida do cristián é milicia, guerra, unha fermosísima guerra de paz, que en nada coincide coas empresas bélicas humanas, porque se inspiran nas divisións e moitas veces nos odios, e a guerra dos fillos de Deus contra o seu propio egoísmo, baséase na unidade e no amor. Vivimos na carne, pero non militamos segundo a carne. Porque as armas coas que combatemos non son carnais, senón fortaleza de Deus para destruír fortalezas, desartellando con elas os proxectos humanos, e toda altiveza que se levante contra a ciencia de Deus¹⁰. É a escaramuza sen tregua contra o orgullo, contra a prepotencia que nos dispón a obrar o mal, contra os xuízos fachendosos.

Neste Domingo de Ramos, cando o Noso Señor comeza a semana decisiva para a nosa salvación, deixémonos de consi-deracións superficiais, vaiamos ao central, ao que verdadeiramente é importante. Mirade: o que temos que pretender é ir ao ceo. Senón nada paga a pena. Para ir ao ceo é indispensa-ble a fidelidade á doutrina de Cristo. Para ser fiel, é indispensable porfiar con constancia na nosa contenda contra os atrancos que se opoñen á nosa eterna felicidade.

Sei que, axiña, ao falar de combater, pónsenos por diante a nosa debilidade, e prevemos as caídas, os erros. Deus conta con isto. É inevitable que, camiñando, levantemos po. Somos criaturas e estamos cheos de defectos. Eu diría que ten que habelos sempre: son sombra que, na nosa alma, consegue que destaquen máis, por contraste, a graza de Deus e o noso intento por corresponder ao favor divino. E ese claroscuro faranos humanos, humildes, comprensivos, xenerosos.

Non nos enganemos: na nosa vida, se contamos co brío e coas vitorias, deberemos contar con decaementos e con derrotas. Esa foi sempre a peregrinación terrea do cristián, tamén dos que veneramos nos altares. Lembrádesvos de Pedro, de Agostiño, de Francisco? Nunca me gustaron esas biografías de santos nas que, con inxenuidade, pero tamén con falta de doutrina, nos presentan as fazañas deses homes como se estivesen confirmados en graza desde o seo materno. Non. As verdadeiras biografías dos heroes cristiáns son como as nosas vidas: loitaban e gañaban, loitaban e perdían. E entón, contritos, volvían á loita.

Non nos estrañe que sexamos derrotados con relativa frecuencia, de ordinario e aínda sempre en materias de pouca importancia, que nos punzan coma se tivesen moita. Se hai amor de Deus, se hai humildade, se hai perseveranza e tenacidade na nosa milicia, esas derrotas non adquirirán importancia abonda. Porque virán as vitorias, que serán gloria aos ollos de Deus. Non existen os fracasos, cando se obra con rectitude de intención e querendo cumprir a vontade de Deus, contando sempre coa súa graza e coa nosa nada.

Pero axéxanos un potente inimigo, que se opón ao noso desexo de encarnar completamente a doutrina de Cristo: a soberbia, que medra cando non intentamos descubrir, despois dos fracasos e das derrotas, a man benfeitora e misericordiosa do Señor. Entón a alma énchese de penumbras —de triste escuridade—, crese perdida. E a imaxinación inventa atrancos que non son reais, que desaparecerían se mirásemos só cun pouquiño de humildade. Coa soberbia e a imaxinación, a alma métese por veces en tortuosos calvarios; pero neses calvarios non está Cristo, porque onde está o Señor gózase de paz e de  ledicia, aínda que a alma estea en carne viva e arrodeada de tebras.

Outro inimigo hipócrita da nosa santificación: o pensar que esta batalla interior se ten que dirixir contra obstáculos extraordinarios, contra dragóns que respiran lume. É outra manifestación de orgullo. Queremos loitar, pero estrondosamente, con clamores de trompetas e tremelar de estandartes.

Debemos convencernos de que o maior inimigo da rocha non é o pico ou a machada, nin o golpe de calquera outro instrumento, por contundente que sexa: é esa auga miúda, que se mete, pinga a pinga, entre as fendas da pena, ata arruinar a súa estrutura. O perigo máis forte para o cristián é desprezar a pelexa nesas escaramuzas, que penetran pouco a pouco na alma, ata volvela branda, crebadiza e indiferente, insensible ás voces de Deus.

Oiamos o Señor, que nos di: quen é fiel no pouco, tamén o é no moito, e quen é inxusto no pouco, tamén o é no moito¹¹. Que é coma se nos lembrase: loita en cada instante neses detalles en aparencia miúdos, pero grandes para os meus ollos; vive con puntualidade o cumprimento do deber; sorrí a quen o necesite, aínda que ti teñas a alma dorida; dedica, sen releos, o tempo necesario á oración; acude en axuda de quen te busca, practica a xustiza, ampliándoa coa graza da caridade.

Son estas, e outras semellantes, as mocións que cada día sentimos dentro de nós, coma un aviso silandeiro que nos leva a exercitarnos neste deporte sobrenatural do propio vencemento. Que a luz de Deus nos alumee, para percibir as súas advertencias; que nos axude a pelexar, que estea ao noso carón na vitoria; que non nos abandone na hora da caída, porque deste xeito nos atoparemos sempre en condicións de erguérmonos e de seguir combatendo.

Non nos podemos deter. O Señor pídenos un batallar cada vez máis rápido, cada vez máis profundo, cada vez máis amplo. Estamos obrigados a superarnos, porque nesta competición a única meta é a chegada á gloria do ceo. E se non chegamos ao ceo, nada pagaría a pena.

Os Sacramentos da graza de Deus

O que desexa loitar, pon os medios. E os medios non cambiaron en vinte séculos de cristianismo: oración, mortificación e frecuencia de Sacramentos. Como a mortificación e tamén oración —pregaria dos sentidos—, podemos describir eses medios con só dúas palabras: oración e Sacramentos.

Querería que considerásemos agora ese manancial de graza divina dos Sacramentos, marabillosa manifestación da misericordia de Deus. Meditemos devagar a definición que recolle o Catecismo de san Pío V: certos sinais sensibles que causan a graza, e ao tempo a declaran, como poñéndoa diante dos ollos¹². Deus Noso Señor é infinito, o seu amor é inesgotable, a súa clemencia e a súa piedade con nós non admiten límites. E,  aínda que nos concede a súa graza doutros moitos modos, instituíu expresa e libremente —só El podía facelo— estes sete signos eficaces, para que dunha maneira estable, sinxela e conseguible para todos, os homes poidan facerse partícipes dos méritos da Redención.

Cando se abandonan os Sacramentos, desaparece a verdadeira vida cristiá. Non obstante, non se nos agocha que particularmente nesta época nosa non faltan os que parece que esquecen, e que chegan a desprezar, esta corrente redentora da graza de Cristo. É doloroso falar desta chaga da sociedade que se chama cristiá, pero resulta necesario, para que nas nosas almas se afiance o desexo de acudir con máis amor e gratitude a esas fontes de santificación.

Deciden sen o menor escrúpulo retardar o bautismo dos nenos acabados de nacer, privándoos —cun grave atentado contra a xustiza e contra a caridade— da graza da fe, do tesouro incalculable da inhabitación da Trindade Santísima na alma, que vén ao mundo manchada polo pecado orixinal. Pretenden tamén desvirtuar a natureza propia do Sacramento da Confirmación, no que a Tradición unanimemente viu sempre un robustecemento da vida espiritual, unha efusión calada e fecunda do Espírito Santo, para que, fortalecida sobrenaturalmente, poida loitar a alma —miles Christi, como soldado de Cristo— nesa batalla interior contra o egoísmo e a concupiscencia.

Se a sensibilidade para as cousas de Deus se perde, dificilmente se entenderá o Sacramento da Penitencia. A confesión sacramental non é un diálogo humano, senón un coloquio divino; é un tribunal, de segura e divina xustiza e, sobre todo, de misericordia, cun xuíz amoroso que non desexa a morte do pecador, senón que se converta e viva¹³.

Verdadeiramente é infinita a tenrura do Noso Señor. Ollade con que delicadeza trata os seus fillos. Fixo do matrimonio un vínculo santo, imaxe da unión de Cristo coa súa Igrexa¹⁴, un grande sacramento no que se funda a familia cristiá, que ha ser, coa graza de Deus, un ambiente de paz e de con-cordia, escola de santidade. Os pais son cooperadores de Deus. De aí arrinca o amable deber de veneración, que lles corresponde aos fillos. Con razón, o cuarto mandamento pode chamarse —escribino hai tantos anos— docísimo precepto do decálogo. Se o matrimonio se vive como Deus quere, santamente, o fogar será un recanto de paz, luminoso e alegre.

O Noso Pai Deus deunos coa Orde sacerdotal, a posibi-lidade de que algúns fieis, en virtude dunha nova e inefable infusión do Espírito Santo, reciban un carácter indeleble na alma, que os configura con Cristo Sacerdote, para actuar no nome de Xesucristo, Cabeza do seu Corpo Místico¹⁵. Con este sacerdocio ministerial, que difire esencialmente do sacerdocio común de todos os fieis, e non con diferenza de grao¹⁶, os ministros sagrados poden consagrar o Corpo e o Sangue de Cristo, ofrecer a Deus o Santo Sacrificio, perdoar os pecados na confesión sacramental, e exercitar o ministerio de adoutrinar ás xentes, in iis quae sunt ad Deum¹⁷, en todo e só o que se refire a Deus.

Por iso o sacerdote debe ser exclusivamente un home de Deus, rexeitando o pensamento de querer brillar en campos nos que os demais cristiáns non o necesitan. O sacerdote non é un psicólogo, nin un sociólogo, nin un antropólogo: é outro Cristo, Cristo mesmo, para atender as almas dos seus irmáns. Sería triste que o sacerdote, baseándose nunha ciencia humana —que, se presta dedicación a súa tarefa sacerdotal, cultivará só a nivel de afeccionado e aprendiz—, se crese facultado sen máis para pontificar en teoloxía dogmática ou moral. O único que faría sería demostrar a súa dobre ignorancia —na ciencia hu-mana e na ciencia teolóxica—, malia que un aire superficial de sabio conseguise enganar a algúns lectores ou oíntes indefensos.

É un feito público que algúns eclesiásticos parecen hoxe dispostos a fabricar unha nova Igrexa, traizoando a Cristo, trocando os fins espirituais —a salvación das almas, unha por unha— por fins temporais. Se non resisten esa tentación, deixarán de cumprir o seu sagrado ministerio, perderán a confian-za e o respecto do pobo e producirán unha tremenda destrución dentro da Igrexa, entremeténdose ademais, indebidamente, na liberdade política dos cristiáns e dos demais homes, coa conseguinte confusión —fanse eles mesmos perigosos— na convivencia civil. A Orde Sagrada é o sacramento do servizo sobrenatural aos irmáns na fe; algúns parecen querer convertelo en instrumento terreo dun novo despotismo.

Pero sigamos contemplando a marabilla dos sacramentos. Na Unción dos enfermos, como agora chaman á Extrema Un ción, asistimos a unha amorosa preparación da viaxe, que rematará na casa do Pai. E coa Sagrada Eucaristía, sacramento —se nos podemos expresar así— do dispendio divino, concédenos a súa graza, e entrégasenos Deus mesmo: Xesucristo, que está realmente presente sempre —e non só durante a Santa Misa— co seu Corpo, coa súa Alma, co seu Sangue e coa súa Divindade.

Penso repetidamente na responsabilidade que lles incumbe aos sacerdotes, de asegurarlles a todos os cristiáns ese regueiro divino dos Sacramentos. A graza de Deus vén en socorro de cada alma; cada criatura require unha asistencia concreta, persoal. Non se poden tratar ás almas en masa! Non é lícito ofender a dignidade humana e a dignidade de fillo de Deus, non acudindo persoalmente a cada un coa humildade do que se sabe instrumento, para ser vehículo do amor de Cristo: porque cada alma é un tesouro marabilloso; cada home é único, insubstituíble. Cada un vale todo o sangue de Cristo.

Falabamos antes de loita. Pero a loita esixe exercicio, unha alimentación adecuada, unha medicina urxente no caso de enfermidade, de contusións, de feridas. Os Sacramentos, medicina principal da Igrexa, non son superfluos: cando se abandonan voluntariamente, non é posible dar un paso no camiño do seguimento de Xesucristo: necesitámolos como a respiración, como o circular do sangue, como a luz, para apreciar en calquera instante o que o Señor quere de nós.

A ascética do cristián esixe fortaleza; e esa fortaleza atópase no Creador. Somos a escuridade, e El é o clarísimo resplandor; somos a enfermidade, e El é a saúde robusta; somos a escaseza, e El a infinita riqueza; somos a debilidade, e El susténtanos, quia tu es, Deus, fortitudo mea¹⁸, porque sempre es, oh meu Deus, a nosa fortaleza. Non hai nada nesta terra capaz de opoñerse ao abrollar impaciente do Sangue redentor de Cristo. Pero a pequenez humana pode velar os ollos, de xeito que non advirtan a grandeza divina. De aí a responsabilidade de todos os fieis, e especialmente dos que teñen o oficio de dirixir —de servir— espiritualmente ao Pobo de Deus, de non cegar as fontes da graza, de non se avergoñar da Cruz de Cristo.

Responsabilidade dos pastores

Na Igrexa de Deus, o tesón constante por ser sempre máis leais á doutrina de Cristo, é unha obriga de todos. Ninguén está exento. Se os pastores non loitasen persoalmente para adquirir finura de conciencia, respecto fiel ao dogma e a moral —que constitúen o depósito da fe e o patrimonio común—, faríanse realidade as proféticas palabras de Ezequiel: Fillo do Home, profetiza contra os pastores de Israel. Profetiza, dicíndolles: así fala o Señor Iavé: ai dos pastores de Israel que se apacentan a si mesmos! Os pastores non son para apacentar o rabaño? Vós comiades a gordura das ovellas, vestiádesvos da súa la... Non confortastes as fracas, non curastes as enfermas, non vendastes as fe-ridas, non encamiñastes as descarreiradas, non buscabades as que se perderan, senón que dominabades a todas con violencia e du reza¹⁹.

Son reprensións fortes, pero máis grave é a ofensa que se lle fai a Deus cando, logo de recibir a encomenda de velar polo ben espiritual de todos, aldráxase ás almas, privándoas da auga limpa do Bautismo, que rexenera; do aceite balsámico da Confirmación, que a fortalece; do tribunal que perdoa, do alimento que dá a vida eterna.

Cando pode suceder isto? Cando se abandona esta guerra de paz. O que non pelexa, exponse a calquera das escravitudes, que saben aferrollar os corazóns de carne: a escravitude dunha visión excesivamente humana, a escravitude dun desexo afano-so de poder e de prestixio temporal, a escravitude da vaidade, a escravitude do diñeiro, a servidume da sensualidade...

Se algunha vez, porque Deus pode permitir esa proba, tropezades con pastores indignos deste nome, non vos escanda-licedes. Cristo prometeu asistencia infalible e indefectible á súa Igrexa, mais non garantiu a fidelidade dos homes que a compoñen. A estes non lles ha faltar a graza —abondosa, xenerosa— se poñen pola súa banda o pouco que Deus lles pide: vixiar atentamente teimando por sacar, coa graza de Deus, os atrancos para acadar a santidade. Se non hai loita, tamén o que semella estar alto pode estar moi baixo aos ollos de Deus. Coñe-zo as túas accións, a túa conduta; sei que tes nome de vivente e estás morto. Está atento e consolida o que queda da túa grea, que está para morrer, pois non atopei as túas obras cabais na presenza do meu Deus. Lembra, que cousas recibiches e oíches, e gárdaas e arrepíntete²⁰.

Son exhortacións do apóstolo san Xoán, no século primeiro, dirixidas aos que tiñan a responsabilidade da Igrexa na cidade de Sardis. Porque o posible decaemento do sentido de responsabilidade nalgúns pastores non é un fenómeno moderno; xorde xa no tempo dos apóstolos, no mesmo século no que vivira na terra Xesucristo Noso Señor. E é que ninguén está seguro, se deixa de pelexar consigo mesmo. Ninguén se pode salvar só. Todos na Igrexa necesitamos deses medios concretos que nos fortalezan: a humildade que nos dispón a aceptar a axuda e o consello; as mortificacións, que achanzan o corazón, para que reine nel Cristo; o estudo da Doutrina segura de sempre, que nos conduce a conservar en nós a fe e a propagala.

Hoxe e onte

A liturxia do Domingo de Ramos pon en boca dos cristiáns este cántico: levantade, portas, os vosos linteis; levantádevos, portas antigas, para que entre o Rei da gloria²¹. O que se queda recluído na cidadela do propio egoísmo non descenderá ao campo de batalla. En troques, se levanta as portas da for-taleza e permite que entre o Rei da paz, sairá con El a combater toda esa miseria que embaza os ollos e insensibiliza a conciencia.

Levantade as portas antigas. Esta esixencia de combate non é nova no cristianismo. É a verdade perenne. Sen loita, non se logra a vitoria; sen vitoria non se acada a paz. Sen paz, a alegría humana será só unha alegría aparente, falsa, estéril, que non se troca en axuda aos homes, nin en obras de caridade e de xustiza, de perdón e de misericordia, nin en servizo de Deus.

Agora, dentro e fóra da Igrexa, enriba e embaixo, dá a impresión de que moitos renunciaron á loita —a esa guerra persoal contra as propias claudicacións—; para entregarse con armas e bagaxe a servidumes que envilecen a alma. Ese perigo axexaranos sempre a todos os cristiáns.

Por iso, cómprenos acudir insistentemente á Trindade Santísima, para que teña compaixón de todos. Ao falar destas cousas, estreméceme referirme á xustiza de Deus. Acudo á súa misericordia, á súa compaixón, para que non mire os nosos pecados, senón os méritos de Cristo e os da súa Santa Nai, que é tamén Nai nosa, os do Patriarca san Xosé que lle fixo de Pai, os dos Santos.

O cristián pode vivir coa seguridade de que, se desexa loitar, Deus o collerá da súa man dereita, como se le na Misa desta festa. Xesús, que entra en Xerusalén cabalgando nun pobre burro manso, Rei de paz, El é quen dixo: o reino dos ceos alcánzase a viva forza, e os que a fan son os que o arrebatan²². Esa forza non se manifesta en violencia contra os demais: é fortaleza para combater as propias debilidades e miserias, valentía para non enmascarar as infidelidades persoais, audacia para confesar a fe tamén cando o ambiente é contrario.

Hoxe, coma onte, do cristián espérase heroísmo. Heroís-mo en grandes contendas, se é preciso. Heroísmo —e será o normal— nas pequenas pendencias de cada xornada. Cando se pelexa de continuo, con Amor e dese xeito que parece insignificante, o Señor está sempre a carón dos seus fillos, como pastor amoroso: Eu mesmo apacentarei as miñas ovellas. Eu mes-mo levareinas ao ovil. Buscarei á ovella perdida, traerei á descamiñada, vendarei a que estea ferida, curarei as enfermas... Habitarán na súa terra con seguridade, e saberán que eu son Iavé, cando rompa o apear do seu xugo e as arrinque das mans dos que as escravizaron²³.